در سال های اخیر تعداد زیادی از عموم مردم به سرمایه گذاری در بازار بورس علاقه مند شده و حضور در آن را تجربه کرده اند. باید گفت که حتی اگر شما جزو سرمایه گذاران بازار بورس هم نباشید مسلما اخبار مرتبط با آن، هر از چند گاهی به گوش تان خورده است. یکی از اصطلاحاتی که به احتمال زیاد تا به حال شنیده اید، کلمه “شاخص” است. شاید برای شما سوال شده باشد که معنای این کلمه چیست و چه کاربردی دارد. در اینجا ابتدا با مروری کلی بر مفهوم بورس و انواع شاخص ها، یکی از این شاخص ها را به نام شاخص کل هموزن بررسی کرده و از جوانب مختلف به تحلیل آن می پردازیم. پس اگر شما هم از علاقه مندان به بازار بورس هستید، با ما همراه باشید.
فهرست عناوین مقاله :
بورس چیست؟
در ابتدا باید پرسید که بازار بورس چه مفهوم و کاربردی دارد. برای درک بهتر، جالب است بدانید بورس کلمه ای فرانسوی ست که معنای آن کیف پول است. می توان گفت بورس نهادی سازمان یافته است که مبنای آن مبادله بین خریدار و فروشنده است که در آن سهام های مختلفی خرید و فروش می شود.
این سازمان جزو تاثیرگذارترین نهادها در بازار سرمایه محسوب شده که کمپانی ها و شرکت های کوچک و بزرگ در آن سهام خود را عرضه کرده و علاقه مندان می توانند به خریداری آن ها اقدام کنند. ایجاد یک بازار رقابتی که در آن اطلاعات شفاف باشد را می توان از اهداف ایجاد این بازار نام برد. اینجا باید اضافه کرد که مسلما همانند دیگر قسمت های بازار سرمایه، عوامل متعددی برای رسیدن به موفقیت در این بازار سهیم است که شما با بررسی و تحلیل این عوامل شانس موفق شدن و رسیدن به سود را برای خودتان افزایش می دهید. حال سعی می کنیم که نمایی کلی برای شما ترسیم کنیم.
شاخص چیست؟
واژه شاخص که در زبان انگلیسی به آن “index” گفته می شود را می توان نشانه، نشانگر و یا اندازه گیری یک موضوع مشخص، معنی کرد. این کلمه در بازار بورس به عددی گفته می شود که تغییرات یک و یا چندین متغیر را در طول بازه های زمانی مختلف و مشخص نشان می دهد. به نوعی که شما می توانید با بررسی این عدد متوجه نوسانات مد نظر خود در یک بازه زمانی شوید.
در واقع شما می توانید وضعیت فعلی را نسبت به یک زمان مشخص در گذشته بررسی کنید و میزان افزایش و یا افت آن را به دست آورید. در بازار بورس شاخص های متعددی وجود دارد که هر کدام نمایان گر یک موضوع مشخص بوده و نحوه به دست آمدن آن با دیگر شاخص ها کاملا متفاوت است. در این بین شما می توانید حداکثر بهره برداری را از تمام آن ها بسته به نیاز خود ببرید.
وجود انواع مختلف شاخص به تحلیل گران فعال در بازار بورس کمک قابل توجهی برای بررسی وضعیت این بازار و تحلیل سهام های مختلف کرده است و امروزه به هیچ عنوان نمی توان اهمیت این شاخص ها را نادیده گرفت. همان طور که قبلا اشاره کردیم این شاخص ها مبنای محاسبه کاملا متفاوتی با یکدیگر داشته و هر کدام از آن ها می تواند در یک موضوع به خصوص به شما به عنوان یک سرمایه گذار کمک کند.
می توان گفت که در حال حاضر در بازار سهام هشت شاخص وجود داشته که از آن ها به میزان زیادی استفاده می شود و بهترین روش برای استفاده از آن ها این است که هر شاخص را صرفا نسبت معیارهای مشخص در بازه زمانی مد نظر خود استفاده کنیم. در این بین، دو شاخص را می توان به عنوان مهم ترین شاخص ها معرفی کرد که نام آن ها “شاخص کل” و “شاخص کل هموزن” می باشد.
در اینجا سعی می کنیم از هر دو آن ها تصویری کامل برای شما ایجاد کنیم تا با دید بهتری بتوانید از آن ها استفاده کرده و در تحلیل های خود به آن ها نقش دهید.
پیشنهاد میکنیم مقاله تحلیل تکنیکال چیست؟ را مطالعه کنید.
شاخص کل
به احتمال زیاد معروف ترین این شاخص ها به گوش تان خورده است: شاخص کل بورس
این روزها کمتر پیش می آید که ما بین اخبار و تحولات روزانه شاخص کل بورس بررسی نشود. این که چند واحد تغییر کرده است و یا این که این تغییر مثبت بوده یا منفی. حال منظور از این عددها مثل افزایش دو هزار واحدی شاخص کل بورس چیست. در ذیل سعی می کنیم توضیحات بیشتری از این شاخص دهیم.
این شاخص که در بین فعالان و سرمایه گذاران بازار بورس بسیار پرکاربرد است به معنای سطح عمومی قیمت ها و میزان سود و یا ضرردهی سهام ها است. می توان گفت که شما با بررسی شاخص کل می توانید میزان بازدهی سهام خود را تخمین بزنید و متوجه شوید که آیا سهام شما نسبت به گذشته بازدهی مثبت داشته و یا باالعکس.
البته در این بین نه خود عدد بلکه میزان تغییر آن مد نظر است. به طور مثال اگر شاخص کل از پنج هزار واحد به ده هزار واحد رسیده است به این معنی است که شما یک افزایش صددرصدی را تجربه کرده اید. مبنای این شاخص در بازار بورس ایران مربوط به ابتدای فروردین سال یک هزار سیصد و شصت و نه بوده و شاخص کل عدد 100 فرض شده است. به این معنی که ارزش مجموع قیمت هر سهم ضرب در تعداد آن ها و جمع تمام آن ها عدد 100 در نظر گرفته شده و پس آن تغییرات را به نسبت این شاخص محاسبه کرده اند.
پس می توان گفت حالا که شاخص کل حدود عدد دو میلیون است به این معنی ست که در طول تقریبا سی و یک سال شاخص کل بیست هزار برابر شده است. در شاخص کل سهام شرکت های مختلف تاثیرگذاری متغیری داشته و با هم متفاوتند. این تفاوت از میزان ارزش این شرکت ها ناشی بوده و بسته به این ارزش می تواند تاثیر بیشتر و یا کمتری بر این شاخص بگذارد.
این موضوع بدین معنی است که هر یک کمپانی و یا شرکتی که از لحاظ سرمایه بزرگ تر باشد و ارزش بیشتری را دارا باشد، بر نوسان شاخص کل تاثیر بیشتری می گذارد و این موضوع در حالت عکس نیز صدق می کند و تاثیر شرکت های کوچکی که سرمایه کمی در اختیار دارند، باعث نوسان کمتری در این شاخص می شوند.
تا به این جا اگر دقت کرده باشید متوجه می شوید زمانی که گفته می شود شاخص کل بورس به این میزان افزایش داشته به این معنی نیست که اکثر شرکت های مشارکت کننده افزایش را تجربه کرده اند، بلکه برآورد نوسان ها بسته به میزان سرمایه این شرکت ها مثبت بوده است. پس ممکن است که در این شرایط همزمان با این که چند شرکت بزرگ با سرمایه زیاد افزایش ارزش داشته اند، تعداد زیادی از شرکت های کوچک ضررده بوده باشند.
شاخص کل هموزن
اگر شما به دنبال شاخصی هستید که بتوانید با مراجعه به آن متوجه برآورد نوسان اکثر شرکت ها (%50 +) شوید، شاخص کل بورس برای شما گزینه ی مناسبی نیست. زیرا ممکن است در روزی که شاخص کل روندی صعودی را طی کرده شما متوجه شوید که سبدتان متحمل ضرر شده است. البته شما می توانید با خرید صرفا سهام های شرکت های بزرگ و تشکیل سبد سهام تان از آن ها سعی کنید که بازدهی سبد تان را تا حد ممکن به باز دهی شاخص کل نزدیک کنید.
در غیر این صورت به عنوان مثال ممکن است در روزی که اکثر شرکت های کوچک و متوسط روندی نزولی و یا متعادل را پشت سر گذاشته اند شما صرفا به دلیل مثبت بودن نماد چند شرکت بزرگ که سرمایه بیشتری در اختیار داشته اند با شاخص کل صعودی مواجه شوید. در صورتی که این سیر برای اکثر نمادها صدق نکرده و آن ها با روندی صعودی مواجه نبوده اند.
همچنین این قاعده به صورت بالعکس نیز ممکن است اتفاق بیافتد. به این معنی که شاخص کل صرفا با ضرردهی نماد تعداد محدودی از شرکت های بزرگ شکل نزولی بگیرد در صورتی که اکثر شرکت های کوچک و متوسط چنین روندی را طی نکرده و تعادل و یا سوددهی را تجربه کرده باشند. در واقع این مسئله نشان دهنده ی ضعف این شاخص در بیان صحیح وضعیت بازار می باشد که نوسانات چند شرکت بزرگ با سرمایه ی بالا می تواند این شاخص را مثبت و یا منفی کند.
حالا که بیشتر با شاخص کل آشنا شدیم و بهتر نقاط قوت و ضعف آن را شناختیم باید بدانیم که فی مابین شاخص های موجود، شاخصی وجود دارد که تا حد ممکن این نقاط ضعف را پوشش داده است. این شاخص که در آن شرکت ها فارغ از میزان سرمایه شان در آن تاثیرگذار بوده و خروجی آن وضعیت نوسان اکثریت این شرکت ها می باشد، در ابتدای فروردین سال یک هزار و سیصد و نود و سه پس از طراحی به عموم معرفی شد و شاخص کل هموزن نام دارد.
در اینجا شاید برای شما جالب باشد که بدانید مبنای این شاخص در آن زمان عدد ده هزار واحد فرض شده و پس از آن نوسانات نسبت به این شاخص مطرح شده اند . باید گفت که تا حدودی می توان از نام این شاخص به برداشت متناسبی از معنای آن رسید. به طور کلی وزن شرکت ها در میزان تاثیرگذاری آن ها در شاخص کل هموزن بی تاثیر است و همه ی آن ها به طور برابر در نوسانات این شاخص نقش ایفا می کنند.
معنای این مسئله این است که فارغ از اینکه سایز و میزان سرمایه ی شرکت چقدر حجیم و بزرگ باشد، تاثیر آن در شاخص کل هموزن دقیقا هم اندازه ی یک شرکت کوچک با میزان سرمایه ی کم و یا متوسط است و خروجی این شاخص از تمام آن ها به طور مساوی تاثیر گرفته است. حال این شرکت می تواند به طور مثال فولاد مبارکه باشد که سرمایه عظیمی در اختیار دارد و یا یک شرکت کوچک فعال در زمینه ی قطعات اتوموبیل. این شاخص به شما این امکان را می دهد که با بررسی آن یک تصویر حقیقی از وضعیت بازار به دست آورید و بسته به محتویات سبدتان میزان بازدهی آن را متوجه شوید.
اگر شما به دنبال جزئیات دقیق تری از وضعیت بازار بورس هستید و برایتان مهم است که روند کلیت بازار را در اختیار داشته باشید، نباید این شاخص را فراموش کنید. پس می توان به این نتیجه رسید که شاخص کل هموزن می تواند نقش بهتر و دقیق تری را نسبت به شاخص کل به عنوان یک معیار برای شما ایفا کند، پس به شما پیشنهاد می کنیم که در تحلیل ها خودتان به این شاخص دقت کرده و از اهمیت آن غافل نشوید.
حال باید دوباره اشاره کرد که ممکن است در یک روز با اینکه شاخص کل روندی صعودی داشته، شاخص کل هموزن روندی نزولی را تجربه کرده باشد. این موضوع می تواند به این معنی باشد که افزایش نماد تعدادی از شرکت های بزرگ با سرمایه زیاد باعث مثبت شدن شاخص کل شده، در صورتی که اکثر شرکت های کوچک و متوسط روندی متعادل و یا نزولی را داشته اند و یا حتی این اتفاق می تواند به طور عکس اتفاق افتاده و شاخص کل هموزن افزایش را پشت سر گذاشته باشد و شاخص کل کاهش را تجربه کرده باشد. در این مورد می تون این طور برداشت کرد که شرکت های کوچک و متوسط به میزان زیادی مورد توجه قرار گرفته اند و این موضوع هم زمان با روند نزولی چند شرکت بزرگ همراه بوده است و خروجی این مسئله تفاوت وضعیت خروجی شاخص کل و شاخص کل هموزن بوده است.
در نهایت باید گفت که اگر شما هم از علاقه مندان به فعالیت در بازار بورس هستید، بهتر است که با کسب اطلاعات دقیق نسبت به عواملی که می توانند نقش مهمی در موفقیت و یا عدم موفقیت شما ایفا کنند، به طور آگاهانه وارد این بازار شوید. از طرف تیم خود برای شما موفقیت روزافزون را آرزومندیم.
